Turbosprężarka vs Kompresor – jak to działa i czym się różni?

Jak działa turbosprężarka?

Budowa

Turbosprężarka składa się z dwóch głównych elementów:

• Turbiny – napędzanej spalinami wychodzącymi z silnika.

• Sprężarki – tłoczącej powietrze do dolotu.

Oba te elementy są połączone jednym wałkiem, który obraca się z prędkością od 50 000 do nawet 200 000 obr./min.

Zasada działania

Kiedy spalone gazy wylatują z silnika, trafiają do turbiny, która zaczyna się obracać. Turbina napędza wałek, który z kolei rozkręca sprężarkę wtłaczającą świeże powietrze do kolektora dolotowego. Więcej powietrza oznacza większą ilość paliwa, a to przekłada się na zwiększoną moc silnika.

Turbosprężarka wykorzystuje więc energię, która normalnie zostałaby zmarnowana w układzie wydechowym – dlatego mówi się, że jest bardziej „ekologiczna” i wydajna.

Wady i zalety

✅ Plusy:

• Wysoka efektywność – odzyskuje energię z gazów spalinowych.

• Mniejsze zużycie paliwa w stosunku do mocy.

• Duże możliwości tuningowe.

❌ Minusy:

• Turbo lag – opóźnienie reakcji na gaz, zanim turbina się rozkręci.

• Wysoka temperatura pracy.

• Wymaga dodatkowych układów, np. intercoolera, zaworu upustowego.

Jak działa kompresor?

Budowa

Kompresor (ang. supercharger) to mechaniczna sprężarka napędzana bezpośrednio z silnika – zazwyczaj za pomocą paska klinowego, zębatki lub wałka.

Najpopularniejsze typy kompresorów to:

• Roots – o prostej budowie i charakterystycznym, mechanicznym świszczeniu.

• Twin-screw – bardziej efektywny, o wyższym ciśnieniu doładowania.

• Centrifugalny – przypomina turbosprężarkę, ale napędzany paskiem.

Zasada działania

Kompresor obraca się synchronicznie z obrotami silnika. Już od niskich obrotów zaczyna sprężać powietrze i wtłaczać je do cylindrów, dzięki czemu nie ma efektu „dziury” jak w przypadku turbosprężarki.

Zasila się z mocy samego silnika – część energii potrzebna do napędzenia kompresora odbierana jest z wału korbowego, co skutkuje nieco niższą efektywnością.

Wady i zalety

✅ Plusy:

• Brak turbo laga – moc dostępna od samego dołu.

• Natychmiastowa reakcja na gaz.

• Prostsza konstrukcja układu dolotowego.

❌ Minusy:

• Pobiera moc z silnika (zabiera część wyprodukowanej energii).

• Mniej wydajny pod względem stosunku mocy do zużycia paliwa.

• Wymaga precyzyjnego montażu, dużych pasków i odpowiedniego strojenia.

Turbosprężarka czy kompresor? Które rozwiązanie wybrać?

Turbosprężarki królują obecnie w seryjnych autach, bo są bardziej ekonomiczne i pozwalają spełniać normy emisji spalin. Idealne dla tych, którzy chcą „poczuć kopa” przy dużych obrotach i planują dalsze modyfikacje.

Kompresor natomiast to rozwiązanie typowo dla miłośników klasycznego, natychmiastowego przyspieszenia i mechanicznego klimatu. Popularny w muscle carach, driftcarach i projektach, gdzie liczy się reakcja na gaz.

Podsumowanie

Bez względu na to, które rozwiązanie wybierzesz, jedno jest pewne – zarówno turbosprężarka, jak i kompresor sprawiają, że silnik nabiera charakteru, a Ty poczujesz prawdziwy „kop” za kierownicą.